Korte samenvatting
Paus Calixtus II bevestigt op verzoek van abt Richer en de kanunniken van Kloosterrade de leefregel van de abdij, neemt de abdij en al haar goederen in zijn bescherming, regelt de verkiezing van de abt en bepaalt dat de tienden van door haar bewerkte goederen aan de abdij toekomen.
Latijnse tekst van de oorkonde
Calixtus episcopus, servus servorum Dei dilectis filiis Richero abbati et canonicis in ecclesia Sancti Gabrielis de Rodo regularem vitam professis, tam presentibus quam futuris, in perpetuum.
Preceptum Domini habemus intrare per angustam portam, quia angusta via est quę ducit ad vitam.
Quia igitur vos, o filii in Christo karissimi, per divinam gratiam aspirati mores vestros sub regularis vitę disciplina coercere et, ut angustam valeatis ingredi portam, communiter secundum sanctorum patrum institutionem omnipotenti Domino deservire proposuistis, nos votis vestris paterno congratulamur affectu.
Unde etiam petitioni vestrę benignitate debita impertientes assensum, religionis propositum presentis privilegii auctoritate firmamus. Statuimus enim ut nulli omnino hominum liceat vitę canonicę ordinem, quem professi estis, in vestra ecclesia immutare. Nemini etiam professionis vestre facultas sit alicuius levitatis instinctu vel artioris religionis obtentu sine prioris vel congregationis licentia de claustro discedere, quod si discesserit nullus eum episcoporum, nullus abbatum, nullus monachorum sine communium litterarum cautione suscipiat, quandiu videlicet in ecclesia vestra canonici ordinis tenor Domino prestante viguerit. Vestra itaque omnia protectione sedis apostolicę munientes vobis vestrisque successoribus in eadem religione mansuris ea perpetuo possidenda sancimus, quę in presentiarum pro communis victus sustentatione legitime videmini possidere, et quęcunque in futurum largiente Domino iuste atque canonice poteritis adipisci. Nulli ergo hominum liceat eandem ecclesiam temere perturbare aut eius possessiones auferre, vel ablatas retinere, minuere vel temerariis vexationibus fatigare, sed omnia integra conserventur eorum, pro quorum sustentatione et gubernatione concessa sunt, usibus omnimodis profutura. Obeunte te nunc eius loci abbate vel tuorum quolibet successorum nullus ibi qualibet surreptionis astutia seu violentia preponatur, nisi quem fratres communi consensu vel fratrum pars consilii sanioris secundum Dei timorem providerint eligendum. Electus autem a dicesano benedicatur episcopo, a quo etiam chrisma, oleum sanctum, consecrationes altarium sive basilicarum et ordinationes clericorum vestrorum accipietis, siquidem catholicus fuerit et gratiam atque communionem apostolicę sedis habuerit, et si ea gratis ac sine pravitate voluerit exhibere. Alioquin pro eorundem sacramentorum susceptione catholicum quem malueritis antistitem adeatis, salvo tamen in omnibus catholici Leodiensis episcopi iure ac reverentia. Sane fructuum vestrorum decimas, quos propriis sumptibus laboribusve colligitis, vobis absque episcoporum vel episcopalium ministrorum contradictione habendas statuimus.
Siqua igitur in futurum ecclesiastica secularisve persona hanc nostrę constitutionis paginam sciens, contra eam temere venire temptaverit, secundo tertiove commonita, si non presumptionem suam digna satisfactione correxerit, potestatis honorisque sui dignitate careat, reamque se divino iudicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat et a sacratissimo corpore ac sanguine Dei et Domini redemptoris nostri Iesu Christi aliena fiat atque in extremo examine districtę ultioni subiaceat. Cunctis autem eidem ecclesię iusta servantibus sit pax Domini nostri Iesu Christi, quatenus et hic fructum bonę actionis percipiant et apud districtum iudicem premia ęternę pacis inveniant. Amen. Amen. Amen.
(M) Ego Calixtus catholicę ęcclesię episcopus laudans.
Datum Laterani per manum Grisogoni sanctę Romane ecclesię diaconi cardinalis ac bibliothecarii, VIIIIo kalendas aprilis, indictione XVa, incarnationis dominicę anno Mo Co XXIIo, pontificatus autem domini Calixti secundi pape anno IIIIo.
Nederlandse vertaling
Paus Calixtus maakt aan abt Richer en de kanunniken van Kloosterrade bekend dat hij op hun verzoek de leefregel bevestigt. Hij heeft vastgesteld dat het niemand vrijstaat om de canonieke regel, die zij als geprofeste beloofd hebben na te leven, in hun klooster te veranderen. De geprofeste kanunniken mogen het klooster niet verlaten uit lichtzinnigheid of onder voorwendsel van een te strenge leer, zonder toestemming van de prior of de kloostergemeenschap. Als iemand is weggegaan, zal geen bisschop, abt of monnik hem zonder borgtocht van brieven opnemen, zolang de regel van het kanunnikenklooster geldig zal zijn. Calixtus verstevigt al hun bezittingen met de bescherming van de Heilige Stoel en verordent dat de monniken en hun opvolgers die in dezelfde religie blijven voor eeuwig de zaken zullen bezitten die zij wettelijk blijken te bezitten ten behoeve van het gezamelijk levensonderhoud van de huidige monniken, evenals de bezittingen die zij met Gods toestemming in de toekomst rechtmatig en canoniek kunnen verkrijgen. Dat het niemand vrijstaat om het klooster te verstoren, de bezittingen te roven of schenkingen af te nemen, te verminderen of met goddeloze pesterijen lastig te vallen, maar laat al hun bezittingen die toegestaan zijn voor het levensonderhoud en beheer, ongeschonden bewaard blijven zodat zij in de toekomst nuttig zullen zijn. Bij het overlijden van Richer, de huidige abt van Kloosterrade, of een van zijn opvolgers mag niemand worden voorgedragen door een bedrieglijke list of door geweld, tenzij degene die de broeders met gemeenschappelijke instemming of een deel van de broeders met wijzer advies willen kiezen. Laat degene die gekozen is, gezegend worden door de diocesaanbisschop, van wie de broeders ook het zalfsel, het Heilig Oliesel, de wijdingen van altaren of kerken en de aanstelling van hun clerici zullen ontvangen, als hij tenminste katholiek is, gratie en een band met de Heilige Stoel betoond heeft en deze vrijgevig en zonder tegenspraak heeft willen laten zien. Zo niet, laat de broeders dan voor het ontvangen van deze katholieke sacramenten iemand anders benaderen die zij in plaats daarvan liever willen, maar wel met behoud van het bisschoppelijk recht en gezag. Calixtus heeft verder bepaald dat de tienden van de opbrengst die de broeders op eigen kosten en met hun arbeid verzameld hebben, door hen behouden moeten worden zonder tegenspraak van bisschoppen of bisschoppelijke dienaren.
Gedaan te Lateraan, door de hand van Grisogonus, kardinaal-diaken en bibliothecaris van de paus, op 24 maart 1122.
Nadere toelichting
Lees meerPaus Calixtus II bevestigt op verzoek van abt Richer en de kanunniken van Kloosterrade de leefregel van de abdij, neemt de abdij en al haar goederen in zijn bescherming, regelt de verkiezing van de abt en bepaalt dat de tienden van door haar bewerkte goederen aan de abdij toekomen.
Origineel
A. Maastricht, HCL, toegangsnr. 14.D004, archief abdij Kloosterrade, inv. nr. 674.
Uitgave
a. Polak en Dijkhof, Oorkondenboek Kloosterrade, 9-12, nr. 2, naar A.
Datering en echtheid
Voor de datering en de eventuele onechtheid van deze oorkonde, zie de uitgave van Polak en Dijkhof.
partners
donateurs