Korte samenvatting
Rooms-koning Rudolf I bevestigt en hernieuwt de oorkonde van keizer Frederik I d.d. 1174 april 11 inzake de rechten van lieden van het Sint-Servaaskapittel te Maastricht te Rosmeer, waarvan de tekst is geïnsereerd.
Latijnse tekst van de oorkonde
Rẘdolfvsa, Dei gratia Romanorum rex semper augustus, omnibus in perpetuum.
Quanto sincerius loca divino cultui deputata diligimus, tanto libentius in hiis que profectum eorum respiciunt, favorem eis benivolum impartimur.
Ad universorum igitur tam presencium quam futurorum noticiam volumus pervenire quod honorabiles viri .. decanus et capitulum ecclesie Sancti Seruatii Traiectensis, que est capella nostra et imperii specialis, devote nostre celsitudini supplicarunt ut quoddam privilegium a quondam Henricob, Romanorum rege, predecessore nostro dive memorie, eidem ecclesie traditum confirmare de benignitate regia dignaremur, cuius privilegii talis est tenor:
– – – (hierna volgt de tekst van de oorkonde d.d. 1174 april 11).
Nos autem pia consideracione iugiter meditantes quod eadem ecclesia Sancti Seruatii Traiectensis, que predecessorum nostrorum imperatorum et regum Romanorum illustrium dive memorie memorialis est plantula, non indigne debet pre ceteris amplioris gratie et libertatis prerogativa gaudere, ipsi ecclesie predictum privilegium cum sentencia que continetur in eo et pena, qua eadem sententia est vallata, necnon cum omnibus et singulis que in ipso superius evidencius sunt expressa, approbamus, innovamus, confirmamus et presentis scripti patrocinio communimus.
Nulli ergo omnino hominum liceat hanc paginam nostre approbationis, innovacionis et confirmationis infringere vel ei aliquo ausu temerario contraire. Quod qui facere forte presumpserit, gravem nostre maiestatis offensam se noverit incursurum.
Signum domini Růdolfi, Romanorum regis invictissimi. (M)
Testes sunt: venerabiles Wernherus Maguntinus, .. Treuerensis archiepiscopi, Bertholdus Babenbergensis, Fridericus Spirensis episcopi; illustris Lvdewicus, comes palatinus Reni, dux Bawarie; nobiles viri: Iohannes Haynnonie, Eberhardus de Marca, Eberhardus de Catzenellenboge, Heinricus de Vurstenberg, comites; Wernherus de Bonlandia et quamplures alii.
In quorum testimonium presens scriptum exinde conscribi et maiestatis nostre sigillo fecimus communiri.
Datum Oppenheim, VII idus aprilis, indictione X, anno Domini Mo CCo LXXXo secundo, regni vero nostri anno nonoc.
Nederlandse vertaling
Rooms-koning Rudolf maakt bekend dat deken en kapittel van de Sint-Servaaskerk te Maastricht, die een bijzondere keizerlijke stichting en kapel is, hem hebben verzocht om een privilege te bevestigen dat door zijn voorganger, wijlen rooms-koning Hendrikb, aan deze kerk is overgedragen. De inhoud daarvan luidt als volgt:
– – – (hierna volgt de tekst van de oorkonde d.d. 1174 april 11).
In vrome overweging voortdurend bedenkend dat de Sint-Servaaskerk, die een memoriestichting is van voorgaande keizers en rooms-koningen zaliger nagedachtenis, op een waardige wijze meer dan andere kerken de voorrechten van een grotere gunst en vrijheid moet genieten, keurt Rudolf voor die kerk het voornoemde privilege goed met het daarin vermelde vonnis én de boete, waarmee dat vonnis is bekrachtigd, en met alle zaken die hiervoor duidelijk zijn uitgedrukt. Hij vernieuwt, bevestigt en bekrachtigt dit alles met deze oorkonde.
Ondertekening door Rudolf.
Getuigen zijn: de eerbiedwaardige Werner, aartsbisschop van Mainz, de aartsbisschop van Trier, Bertold, bisschop van Bamberg, Frederik, bisschop van Spiers; de illustere Lodewijk, paltsgraaf aan de Rijn, hertog van Beieren; de edellieden Jan van Henegouwen, Everard van der Mark, Everard van Katzenellenbogen, Hendrik van Fürstenberg, graven; Werner van Bolanden en vele anderen.
Rudolf heeft bezegeld.
Gedaan te Oppenheim, op 7 april 1282.
Nadere toelichting
Lees meerRooms-koning Rudolf 1 bevestigt en hernieuwt de oorkonde van keizer Frederik I d.d. 1174 april 11 inzake de rechten van lieden van het Sint-Servaaskapittel te Maastricht te Rosmeer, waarvan de tekst is geïnsereerd.
Origineel
A. Maastricht, HCL, toegangsnr. 14.B002A, archief kapittel van Sint-Servaas te Maastricht, 1062-1797, inv. nr. 66. Gelinieerd.
Aantekeningen op de achterzijde: 1o door 15e-eeuwse hand: Confirmatio imperatoris quod comes Lossensis in hominibus nostris (door latere hand bovengeschreven: de Rosmere) nullam exactionem vel ius debet habere ac quod ipse in eodem iure quod hominibus de Slusen et de Hese iudicatum est debent persistere. – 2o door 14e-eeuwse hand: Roesmer. – 3o door 15e-eeuwse hand: E VII. – 4o door 17e-eeuwse hand: Capsula imperialium. – 5o door 17e-eeuwse hand: 37, Capsula secunda. – 6o door 17e-eeuwse hand: Rudolphus.
Bezegeling: één uithangend bevestigd zegel, dat aangekondigd is, namelijk: S1 van rooms-koning Rudolf I, van witte was, beschadigd. Voor een beschrijving en afbeelding van S1, zie Venner, ‘Zegels’, nr. 50.
Afschriften
B. 17e eeuw, Maastricht, HCL, toegangsnr. 14.B002A, archief kapittel van Sint-Servaas te Maastricht, 1062-1797, inv. nr. 12 (cartularium) = Cartularium ecclesie collegialis Sancti Servati (aldus) Trajecti ad Mosam, tomus secundus, Documenta imperialia et ducalia, fol. 50r-51v, onder caput: Imperialia, en onder de rubriek: Confirmatio eius quod incole de (hierna aantal punten voor een ontbrekende plaatsnaam) possidentes aliqua bona ad ecclesiam Sancti Seruatii spectantia in nullo subsunt comiti Lossensi neque ipsi ad illa angaria aut servitia prestandum tenentur etc., mogelijk naar A. – E. vóór 1768, Ibidem, toegangsnr. 22.001A, Handschriftencollectie (voormalig) Gemeentearchief Maastricht, 14de-20ste eeuw, inv. nr. 199a (cartularium) = Diplomata Trajectensia de anno 800 ad 1664, p. 427, onder de rubriek: 1282, Rudolphus, imperator, confirmat privilegium de libertate pagorum et omni onere prestando comiti de Loos, tertio idus aprilis anno 1282, mogelijk naar A.
Uitgave
a. Böhmer, Acta imperii selecta, 338-339, nr. 433 (onvolledig), naar A.
Regesten
Doppler, ‘Verzameling [800-1273]’, 256, nr. 210. – Haas, Chronologische lijst, 76, nr. 196. – Nuyens, Inventaris Sint-Servaas, 55, nr. 66.
Ontstaan en samenhang
Voor de geïnsereerde oorkonde van keizer Frederik I d.d. 1174 april 11, waarin hij de lieden van het Sint-Servaaskapittel te Maastricht te Rosmeer beschermt en dezelfde rechten geeft als die te Sluizen en Hees, zie Appelt, Die Urkunden Friedrichs I. 1168-1180, 107-108, nr. 617. Zie ook Hackeng, Het middeleeuwse grondbezit, 43, 156 en 301, nr. 79 (onvolledige uitgave). Onderhavige oorkonde is door dezelfde hand geschreven als de oorkonde van rooms-koning Rudolf I d.d. 1282 maart 25 (zie Collectie Sint-Servaas, nr. 46).
Tekstuitgave
Het onderscheid tussen c en t is moeilijk zichtbaar.
partners
donateurs



.avif)





