Korte samenvatting
Rooms-koning Rudolf I bevestigt en hernieuwt de oorkonde van keizer Frederik II d.d. december 1232 inzake de hernieuwing en bevestiging van de in 1087 verleende oorkonde aan het Sint-Servaaskapittel te Maastricht, waarvan de tekst is geïnsereerd.
Latijnse tekst van de oorkonde
Rudolphvsa, Dei gratia Romanorum rex semper augustus, universis sacri imperii Romani fidelibus imperpetuum.
Dum loca divino cultui dedicata benigno favore prosequimur et eorum intendimus commodis ac honoribus ampliandis et temporalis vite remedia nobis profutura confidimus et eterne.
Sane dilectorum capellanorum nostrorum, venerabilium .. decani et capituli ecclesie ac imperialis capelle Sancti Seruacii Traiectensis nobis porrecta peticio continebat ut privilegium quoddam a dive memorie quondam Heinricob quarto, Romanorum imperatore, predecessore nostro, eidem indultum ecclesie, ac per clare recordacionis Fridericum secundum, Romanorum imperatorem ipsi ecclesie confirmatum, innovare ac eciam confirmare de nostre benivolencie gratia dignaremur, cuius utique privilegii prout liquet inferius is est tenor:
– – – (hierna volgt de tekst van Collectie Sint-Servaas, nr. 16).
Nos igitur pia consideracione pensantes quod prenotata ecclesia Sancti Seruacii Traiectensis ab inclite recordacionis imperatoribus Romanis et regibus nostris predecessoribus est fundata magnifice ac munifice predotata, sincerum quoque fidei zelum et pure devocionis affectum, quem ecclesie pretaxate collegium ad nos et Romanum imperium gerere noscitur, graciosus intuentes privilegium memoratum et universa et singula que in ipso continentur apercius, prout lucide sunt expressa superius, ex benignitate regia et ex certa scientia liberaliter approbamus, innovamus, confirmamus et huius scripti patrocinio communimus.
Nulli itaque liceat hanc paginam nostre approbacionis, innovationis et confirmacionis infringere vel eidem in aliquo ausu temerario contraire. Quod qui forte facere presumpserit, gravem indignacionem nostram se noverit incursurum.
Signum domini Rudolfic, Dei gracia invictissimi Romanorum regis semper augusti. (M)
Huius rei testes sunt: venerabiles .. Maguntinus et .. Treuerensis archiepiscopi, Fridericusd Spirensis et Bertholdus Babenbergensis episcopi; illustris Ludewicuse, comes palatinus Reni, dux Bawarie; Eberhardus de Catzennellinbochef, Eberhardusg de Marca, Iohannes Hannonieh, Iohannes de Spanheim, Adolphusi de Nassowej, comites, et alii quamplures.
In quorum omnium testimonium et evidenciam pleniorem presens scriptum exinde conscribi et maiestatis nostre sigillo iussimus communiri.
Datum Oppinheimk, Vo idus aprilis, indictione Xa, anno dominice incarnationis millesimo octogesimo secundo, regni vero nostri anno nonol.
Nederlandse vertaling
Rooms-koning Rudolf maakt bekend dat deken en kapittel van de kerk en keizerlijke kapel van Sint-Servaas te Maastricht een verzoek aan hem hebben overhandigd om een privilege dat door zijn voorganger, keizer Hendrik IV vromer gedachtenis, aan de Sint-Servaaskerk is verleend en door keizer Frederik II bevestigd, te vernieuwen en versterken. De inhoud daarvan luidt als volgt:
– – – (hierna volgt de tekst van Collectie Sint-Servaas, nr. 16).
Rudolf oordeelt in vrome overweging dat de Sint-Servaaskerk door de Roomse koningen en keizers schitterend gesticht en rijkelijk is begiftigd en beziet dankbaar de oprechte ijver voor het geloof en het gevoel van zuivere toewijding, waarvan bekend is dat het college van deze kerk dat jegens hem en het Roomse rijk bezit. Derhalve keurt hij het genoemde privilege en de daarin duidelijk opgenomen zaken, zoals die hierboven helder zijn uitgedrukt, met koninklijke welwillendheid en bewuste vrijgevigheid goed en vernieuwt, bekrachtigt en versterkt het met deze oorkonde.
Ondertekening door Rudolf.
Getuigen zijn: de eerbiedwaardige aartsbisschoppen van Mainz en Trier, Frederik, bisschop van Spiers, en Bertold, bisschop van Bamberg; de illustere Lodewijk, paltsgraaf aan de Rijn, hertog van Beieren; Everard van Katzenellenbogen, Everard van der Mark, Jan van Henegouwen, Jan van Sponheim, Adolf van Nassau, graven, en vele anderen.
Rudolf heeft bezegeld.
Gedaan te Oppenheim, op 9 april 1282.
Nadere toelichting
Lees meerRooms-koning Rudolf I bevestigt en hernieuwt de oorkonde van keizer Frederik II d.d. december 1232 inzake de hernieuwing en bevestiging van de in 1087 verleende oorkonde aan het Sint-Servaaskapittel te Maastricht, waarvan de tekst is geïnsereerd.
Origineel
A. Maastricht, HCL, toegangsnr. 14.B002A, archief kapittel van Sint-Servaas te Maastricht, 1062-1797, inv. nr. 42. Gelinieerd.
Aantekeningen op de achterzijde: 1o door 15e-eeuwse hand: Confirmatio priviliorum (aldus). – 2o door 15e-eeuwse hand: Privilegium imperiale super remissione servitiorum signis diversorum imperatorum robo[***]. – 3o door 16e-eeuwse hand: R. M I n. – 4o door 16e-eeuwse hand: Anno 1282 / z8. – 5o door 17e-eeuwse hand: Cap. 2. – 6o door 17e-eeuwse hand: In capsula imperialium. – 7o door 17e-eeuwse hand: Rudolphi Romanorum regis confirmatio priviligii dati per Fredericum secundum et ulterium Henrici per Fredericum confirmati super libertate ecclesie Sancti Servatii ab aliis quam Henricus regibus vel imperatoribus de data 5 idus aprilis 1282.
Bezegeling: één uithangend bevestigd zegel, dat aangekondigd is, namelijk: S1 van rooms-koning Rudolf I, van witte was, randschrift licht beschadigd. Voor een beschrijving en afbeelding van S1, zie Venner, ‘Zegels’, nr. 50.
Afschriften
B. eind 13e eeuw, Maastricht, HCL, toegangsnr. 14.B002A, archief kapittel van Sint-Servaas te Maastricht, 1062-1797, inv. nr. 10, fol. 19v-21r (= nieuwe fol. 36v-38r), nr. 42, naar A. – C. 15e eeuw, Ibidem, toegangsnr. 14.B001, archief kapittel van Onze Lieve Vrouw te Maastricht, 1096-1796, inv. nr. 31 (cartularium), fol. 174r-175v, onder de rubriek: Item tenores omnium et singulorum exhiborum sequuntur per ordinem in hunc modum et sunt tales, mogelijk naar A. – D. 17e eeuw, Ibidem, toegangsnr. 14.B002A, archief kapittel van Sint-Servaas te Maastricht, 1062-1797, inv. nr. 12 (cartularium) = Cartularium ecclesie collegialis Sancti Servati (aldus) Trajecti ad Mosam, tomus secundus, Documenta imperialia et ducalia, fol. 51v-, onder caput: Imperialia, en onder de rubriek: Confirmatio eius quod ecclesia Sancti Seruatii solis pontificibus et imperialibus subest, dignitas cleri et sedes 20 epi-scoporum, ut folio 2, naar A. – E. 1640, Ibidem, idem, inv. nr. 1741 (cartularium) = Liber sive regestum originis ecclesie Sancti Seruatii Traiec[tensis] illiusque privilegiorum, donationum ac iurium ex originalibus et libro chartarum manu Ioannis Choris, receptoris capituli, descriptorum, p. 89-90, onder de rubriek: Rudolphus confirmat privilegium Henrici 4, onvolledig, naar A. – [F]. niet voorhanden, maar bekend uit G, cartularium van het Sint-Servaaskapittel te Maastricht = Liber A, fol. 198. – G. vóór 1768, Ibidem, toegangsnr. 22.001A, Handschriftencollectie (voormalig) Gemeentearchief Maastricht, 14de-20ste eeuw, inv. nr. 199a (cartularium) = Diplomata Trajectensia de anno 800 ad 1664, p. 433, onder de rubriek: Rudolphus, Romanorum rex, confirmat privilegium ab Henrico quarto, imperatore, ecclesie Sancti Servatii datum ac etiam illum a Frederico secundo, datum Oppenheim, 5 idus aprilis 1282, gewaarmerkt afschrift door G.J. Lenarts, stadssecretaris van Maastricht, naar A.
Uitgave
a. Böhmer, Acta imperii selecta, 339-340, nr. 434 (onvolledig), naar A.
Regesten
Doppler, ‘Verzameling [800-1273]’, 257, nr. 211. – Haas, Chronologische lijst, 76, nr. 197. – Nuyens, Inventaris Sint-Servaas, 52, nr. 42.
Samenhang- en tekstuitgave
Voor de geïnsereerde oorkonde van keizer Frederik II d.d. 1232 december, zie Collectie Sint-Servaas, nr. 16. Zie ook Hackeng, Het middeleeuwse grondbezit, 43, 156 en 301, nr. 79 (onvolledige uitgave). Het onderscheid tussen c en t is moeilijk zichtbaar.
partners
donateurs



.avif)





