Korte samenvatting
Gerhard, proost van het Sint-Servaaskapittel te Maastricht, oorkondt dat hij het kapittelbesluit goedkeurt om de prebende van het tweede jaar na het overlijden van een kanunnik aan de kerkfabriek toe te kennen.
Latijnse tekst van de oorkonde
In nomine Sancte et Individue Trinitatis, Patris et Filii et Spiritus Sancti, amen.
Universis ad quos presens scriptum pervenerit Gerhardus, Dei gratia prepositus ecclesie Sancti Seruatii Traiectensis, Leodiensis dyocesis, salutem in Eo qui est omnium vera salus.
Cum prelatorum requirat officium eos fovere necnon ipsis complacere oportuno iuvamine, qui suarum ecclesiarum diligunt perfectum commodum et honorem et non querunt sua sed ea, que Christi sunt, et ecclesie sequentes rationis iudicium et pie ordinacionis utile exemplum.
Hinc est quod scire petimus presentes et futuros quod venerabiles viri .. decanus totumque capitulum ecclesie nostre Sancti Seruatii predicte, industriali natura informati et gratia divina inspirati, considerantes et oculatim intuentes fabrice ecclesie sue in multis deperire, utpote que in magna sui parte inevitabilem minatur ruinam, nisi succursu celeri sublevetur, prout nobis veraciter constat. Que quidem ecclesia, disponente Domino, in distributionis funiculo recepit et habet sacratissimas sancti Seruatii ceterorumque plurimorum sanctorum reliquias reverenter et honorifice custoditas et a diversis mundi partibus frequentatas. Similiter considerantes quod ornamenta ecclesie iam pene vetustatis rubigine consumpta et cetera quamplura animositate longeva deperdita ad nichilum devenerunt et necesse habent alia de novo restaurari, unanimi concordia in restaurum premissorum ordinarunt et ordinando statuerunt ut quemadmodum post obitum alicuius canonici ecclesie sue fructus prebende unius anni eidem cedant defuncto, qui siquidem annus vulgariter vocatur annus defuncti, ita quod fructus anni inmediate sequentis cedant et deputentur fabrice in restauracionem et sublevacionem singulorum premissorum. Maxime cum divinus cultus a Christi fidelibus fideliter sit ampliandus, hanc inquam ordinationem prefati venerabiles viri et prudentes decanus et capitulum nobis obtulerunt et oblatam recommendarunt, supplicantes ut eidem ordinationi pium nostrum adhiberemus consensum. Et nos qui fungimur iure patricio eiusdem ecclesie, attendentes quod qui domus Domini diligit decorem, ipse se monstrat Dei filium et sibi comparat celestis regni palatium, et quia revera prelatorum requirit officium ad hoc laborare summopere, ut ecclesie quas habent regere in suo permaneant vigore et sublimentur in dignitate et honore, supplicatui ipsorum tam effectu quam affectu pie occurrimus et inclinamus. Et quoniam pie ordinatum est, inclinando huiusmodi ordinacioni consentimus et ipsam laudamus et laudando approbamus, freti sapientis consilio hec verba proferentis ‘viro discreto bene convenit sequi honesta et ea maxime que maiorem fructum prestare videntur, commodum pariter et honorem’.
Ut autem hec pia et laudabilis ordinacio permaneat inconcussa et per infinita secula servetur illibata, ad perpetuam rei memoriam presentem paginam sigilli nostri munimine duximus roborandam.
Actum et datum Parisius, anno Dominice incarnacionis M° CC° nonogesimo, tertio nonas ianuarii.
Nederlandse vertaling
Gerhard, proost van het Sint-Servaaskapittel te Maastricht, maakt bekend dat de kerkfabriek ten onder gaat tenzij een snelle redding wordt verricht. Deze kerk heeft de heiligste relieken van de heilige Servaas en van vele andere heiligen ontvangen en in het distributiekoord opgenomen, die eerbiedwaardig worden bewaakt en bezocht vanuit verschillende delen van de wereld. Omdat de ornamenten van de kerk bijna waren verteerd door roest en de rest door de langdurige vijandigheid tot niets was gereduceerd, en omdat het nodig is dat andere opnieuw moeten worden gerestaureerd, hebben deken en kapittel voor het herstel unaniem besloten om na het overlijden van een kanunnik de inkomsten van de prebende van het eerste jaar aan de overledene toe te kennen, wat gewoonlijk het jaar van de overledene wordt genoemd, en de inkomsten van het tweede jaar toegewezen aan de kerkfabriek voor de restauratie en ondersteuning van de voorgaande zaken. Omdat de goddelijke eredienst getrouw moet worden uitgebreid, hebben deken en kapittel deze bepaling aan Gerhard aangeboden en bij hem aanbevolen, daarbij verzoekend om hier zijn goedkeuring aan te verlenen. Gerhard, die het vaderlijk recht van de Sint-Servaaskerk uitoefent, komt tegemoet aan dit verzoek omdat het de plicht is van prelaten om zich hiervoor tot het uiterste in te spannen, zodat de kerken die zij besturen krachtig blijven en in waardigheid en eer worden verheven. En omdat het vroom is vastgesteld, stemt Gerhard in met de bepaling inzake de toekenning van de prebende en hecht er zijn goedkeuring aan met de woorden: ‘het is goed voor een oordeelkundige persoon om de zaken te volgen die eervol zijn en de meeste vruchten schijnen af te werpen’.
Gerhard heeft bezegeld.
Gedaan en gegeven te Parijs, op 3 januari 1291.
Nadere toelichting
Lees meerGerhard, proost van het Sint-Servaaskapittel te Maastricht, oorkondt dat hij het kapittelbesluit goedkeurt om de prebende van het tweede jaar na het overlijden van een kanunnik aan de kerkfabriek toe te kennen.
Origineel
[A]. Niet voorhanden.
Afschriften
B. 1291 februari 20, Maastricht, HCL, toegangsnr. 14.B002A, archief kapittel van Sint-Servaas te Maastricht, 1062-1797, inv. nr. 122, vidimus door rooms-koning Rudolf I, naar [A]. – C. tweede helft 14e eeuw, Ibidem, idem, inv. nr. 10 (cartularium) = [Liber privilegiorum], fol. 37r-37v (= nieuwe fol. 49r-49v), nr. 114, onvolledig (enkel invocatio), naar B. – D. 17e eeuw, Ibidem, idem, inv. nr. 13 (cartularium) = [Liber privilegiorum et bonorum], fol. 98r-99r, onder de rubriek: Constituitur seu annuitur et confirmatur annus fabrice ut ante fol. 97, anno 1293, mogelijk naar A. – [E]. niet voorhanden, maar bekend uit F, cartularium van het Sint-Servaaskapittel te Maastricht = Liber A, fol. 111v. – F. vóór 1768, Ibidem, toegangsnr. 22.001A, Handschriftencollectie (voormalig) Gemeentearchief Maastricht, 14de-20ste eeuw, inv. nr. 199a (cartularium) = Diplomata Trajectensia de anno 800 ad 1664, p. 10-11, onder de rubriek: Annuitur et confirmetur annus fabrice a preposito Sancti Servatii ut ille relictus sit a capitulo ad perpetuum, den 9 januarii 1293, gewaarmerkt afschrift door G.J. Lenarts, stadssecretaris van Maastricht, mogelijk naar D.
Uitgave
Niet eerder uitgegeven.
Regesten
De Borman, ‘Notice’, 53. – Doppler, ‘Verzameling [800-1273]’, 265, nr. 225.
Datering
Het gebruik van de paasstijl in het bisdom Luik is verondersteld, zie Camps, ONB I, XXI, en Dillo en Van Synghel, ONB II, XVII.
Samenhang en tekstuitgave
De tekst is uitgegeven op basis van B. Voor het vidimus door rooms-koning Rudolf I d.d. 1291 februari 20, zie Collectie Sint-Servaaskapittel, nr. 68.
partners
donateurs



.avif)





